नमक क्रिस्टल बनवणे हा प्रयोग
उद्दिष्ट:
घरगुती साहित्य वापरून नमकाचे (सोडियम क्लोराइड) क्रिस्टल तयार करणे आणि त्यांची रचना अभ्यासणे.
साहित्य:
- साधे टेबल सॉल्ट (सोडियम क्लोराइड)
- गरम पाणी
- काचेची बरणी किंवा जार
- दोरी (किंवा सूत)
- पेंसिल किंवा काडेपेटी
- छोटासा वजनदार वस्तू (उदा. क्लिप)
प्रक्रिया:
-
पाणी गरम करा:
एका भांड्यात पाणी गरम करा, पण ते उकळवू नका. -
मीठ विरघळवा:
गरम पाण्यात थोडे थोडे मीठ टाका आणि ते पूर्णपणे विरघळेपर्यंत ढवळा. पाणी मीठाने पूर्ण संतृप्त (saturated) होईपर्यंत ही प्रक्रिया करा. -
तयार करणे:
- काचेच्या जारमध्ये हे पाणी ओता.
- सूत किंवा दोरीला एका टोकाला क्लिप बांधा आणि दुसरे टोक पेंसिलला गुंडाळा.
- पेंसिल जारच्या तोंडावर ठेवा, ज्यामुळे दोरी पाण्यात बुडेल पण तळाला टेकणार नाही.
-
प्रक्रिया सुरू होईल:
जार 2-3 दिवस एका सुरक्षित ठिकाणी ठेवा. -
क्रिस्टल्स तयार होतील:
काही दिवसांत सूतावर किंवा जारच्या कडेवर सुंदर नमक क्रिस्टल तयार होतात.
वैज्ञानिक कारण:
गरम पाणी जास्त प्रमाणात मीठ विरघळवते. पाणी थंड होत असताना किंवा बाष्पीभवन होत असताना, मीठ पुन्हा क्रिस्टल स्वरूपात जमा होते.
निष्कर्ष:
हा प्रयोग क्रिस्टलायझेशन आणि विरघळण्याच्या प्रक्रियेवर प्रकाश टाकतो. तो विद्यार्थ्यांना विज्ञानातील मूलभूत संकल्पना समजून घेण्यास मदत करतो.
टीप: प्रयोग करताना पाणी गरम असल्याने काळजी घ्या.
0 Comments