लिंबू वापरून बॅटरी बनवणे प्रकल्प

 

लिंबू वापरून बॅटरी बनवणे प्रकल्प

उद्दिष्ट:
लिंबूच्या मदतीने एक साधी बॅटरी तयार करून विद्युत प्रवाह निर्मितीचे विज्ञान समजून घेणे.

---

साहित्य:

1. 3-4 ताजे लिंबू
2. जस्त प्लेट (किंवा जस्तच्या लेप असलेला खिळा)
3. तांब्याची प्लेट (किंवा तांब्याचा वायर तुकडा)
4. इलेक्ट्रिक वायर
5. एलईडी बल्ब किंवा छोटा डिजिटल घड्याळ
6. क्लिप्स (कनेक्शनसाठी)

---

पद्धत:

1. लिंबू तयार करणे:

   • प्रत्येक लिंबूमध्ये टोकाच्या दोन्ही बाजूंनी सुईसारखी छिद्रं पाडा.
   • एका बाजूला जस्त प्लेट (किंवा जस्त खिळा) टाका आणि दुसऱ्या बाजूला तांब्याची प्लेट ठेवा.

2. कनेक्शन तयार करणे:

   • पहिल्या लिंबूतील जस्त प्लेटला दुसऱ्या लिंबूतील तांब्याशी वायरने जोडा.
   • उरलेल्या लिंबूंसाठीही अशीच साखळी तयार करा.

3. लोड जोडणे:

   • शेवटच्या लिंबूतील तांब्याच्या प्लेटला एलईडी बल्ब किंवा घड्याळ जोडा.
   • पहिल्या लिंबूतील जस्त प्लेटलाही बल्ब किंवा घड्याळाच्या दुसऱ्या टोकाशी जोडा.

---

विज्ञानाचे स्पष्टीकरण:

• आंतरक्रिया:
  लिंबूमध्ये सायट्रिक ऍसिड असते, जे इलेक्ट्रोलाइटचे कार्य करते.
  जस्त आणि तांबे इलेक्ट्रोड्सचे काम करतात.
  जस्त प्लेट इलेक्ट्रॉन सोडते (ऑक्सिडेशन) आणि तांबे प्लेट त्याला स्वीकारते (रिडक्शन), ज्यामुळे विद्युत प्रवाह तयार होतो.

• प्रवाह निर्मिती:
  लिंबूंची साखळी (सिरिज) तयार केल्यामुळे विद्युत दाब (Voltage) वाढतो, ज्यामुळे एलईडी बल्ब प्रकाशमान होतो किंवा घड्याळ चालते.

---

निष्कर्ष:

हा प्रयोग लिंबूतील सायट्रिक ऍसिडचा उपयोग करून कसा लहान विद्युत प्रवाह तयार होतो हे स्पष्ट करतो. यामुळे विद्यार्थ्यांना रसायनशास्त्र, भौतिकशास्त्र आणि इलेक्ट्रोकेमिस्ट्रीचा व्यवहारात उपयोग समजतो.

---

टीप:

• लिंबूंची संख्या वाढवल्यास अधिक उर्जा निर्माण होऊ शकते.
• जास्त मोठे लोड (उदा. मोठे बल्ब) चालवण्यासाठी लिंबूंची संख्या वाढवावी.