नवीन सायबर गुन्हेगारीचे प्रकार अधिक स्मार्ट आणि धोकेदायक बनले आहेत. यामध्ये वापरकर्त्यांच्या फसवणुकीसाठी आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर केला जातो, ज्यामुळे लोकांना आर्थिक आणि वैयक्तिक नुकसान होते. खाली नवीन 30 प्रकार सविस्तरपणे सांगितले आहेत, त्याचे परिणाम, आणि त्यावर काळजी घेण्याचे उपाय दिले आहेत.

नवीन सायबर गुन्हेगारीचे प्रकार अधिक स्मार्ट आणि धोकेदायक बनले आहेत. यामध्ये वापरकर्त्यांच्या फसवणुकीसाठी आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर केला जातो, ज्यामुळे लोकांना आर्थिक आणि वैयक्तिक नुकसान होते. खाली नवीन 30 प्रकार सविस्तरपणे सांगितले आहेत, त्याचे परिणाम, आणि त्यावर काळजी घेण्याचे उपाय दिले आहेत.

1. डीपफेक फसवणूक (Deepfake Scams)

• कसे फसवतात: डीपफेक व्हिडिओ किंवा ऑडिओचा वापर करून, फसवणुकीसाठी बनावट ओळख तयार केली जाते.
• परिणाम: व्यक्तीचे खोटे व्हिडिओ प्रसिद्ध केले जाऊ शकतात, ज्यामुळे त्यांची सामाजिक प्रतिष्ठा कमी होऊ शकते.
• काळजी: व्हिडिओ किंवा ऑडिओ पाहताना स्त्रोताची खात्री करा आणि संशयास्पद सामग्री सोशल मीडियावर शेअर करू नका.

2. रॅन्समवेअर (Ransomware)

• कसे फसवतात: संगणकाच्या डेटाला लॉक करून फिरौती मागतात.
• परिणाम: डेटा पुनर्प्राप्त करण्यासाठी मोठ्या रकमांचे पैसे द्यावे लागू शकतात.
• काळजी: नियमित डेटा बॅकअप घ्या आणि सॉफ्टवेअर अद्ययावत ठेवा.

3. फिशिंग (Phishing)

• कसे फसवतात: ईमेलद्वारे फसवणूक करून वैयक्तिक माहिती चोरी केली जाते.
• परिणाम: बँक खात्यांची माहिती किंवा ओळख चोरी होऊ शकते.
• काळजी: संशयास्पद ईमेलवर क्लिक करू नका आणि नेहमी URL नीट तपासा.

4. स्पूफिंग (Spoofing)

• कसे फसवतात: दुसऱ्या व्यक्तीचे खोटे ओळखपत्र वापरून फसवणूक केली जाते.
• परिणाम: विश्वास ठेवून फसवणूक होऊ शकते.
• काळजी: इतरांच्या ओळखपत्रांवर त्वरित विश्वास ठेवू नका आणि सत्यता पडताळा करा.

5. डी.डी.ओ.एस. हल्ले (DDoS Attacks)

• कसे फसवतात: वेबसाइट्स किंवा सर्वरवर हल्ले करून ते बंद पाडतात.
• परिणाम: व्यावसायिक साइट्स बंद पडतात, आर्थिक नुकसान होते.
• काळजी: मजबूत सुरक्षा उपाय आणि वेब सर्वर पुनर्प्राप्ती योजना ठेवा.

6. स्पायवेअर (Spyware)

• कसे फसवतात: संगणकावर न बसणारे सॉफ्टवेअर इंस्टॉल करून माहिती चोरी केली जाते.
• परिणाम: वैयक्तिक डेटा, लॉगिन, आणि वित्तीय माहिती चोरी होते.
• काळजी: अज्ञात सॉफ्टवेअर डाउनलोड करू नका आणि नियमितपणे स्कॅन करा.

7. मॅलवेअर (Malware)

• कसे फसवतात: हानिकारक सॉफ्टवेअरच्या माध्यमातून सिस्टममध्ये घुसखोरी.
• परिणाम: डेटा नुकसान किंवा सिस्टीम खराब होणे.
• काळजी: अद्ययावत अँटीव्हायरस वापरा आणि सुरक्षित डाउनलोड साइट्सचा वापर करा.

8. बँकिंग ट्रोजन (Banking Trojans)

• कसे फसवतात: बँकिंग सॉफ्टवेअरवर हल्ला करून माहिती चोरी.
• परिणाम: बँक खाते रिकामे होऊ शकते.
• काळजी: बँकिंग अॅप्सच्या सुरक्षिततेवर लक्ष ठेवा आणि फक्त सुरक्षित नेटवर्क वापरा.  

• 9. ऑनलाइन फसवणूक (Online Scams)
• कसे फसवतात: खोटी वेबसाइट किंवा ऑफर्सद्वारे पैसे उकळणे.
• • परिणाम: आर्थिक नुकसान.
  • काळजी: वेबसाइटची सत्यता तपासा आणि अनोळखी ऑफरवर विश्वास ठेवू नका.

  10. सिम स्वॅपिंग (SIM Swapping)

  • कसे फसवतात: सिम कार्ड बदलून बँक खात्यांमध्ये प्रवेश केला जातो.
  • परिणाम: बँकिंग माहिती चोरी.
  • काळजी: सिम कार्ड बदलत असल्यास त्वरित इशारा मिळवण्यासाठी बँकिंग सेवेत अलर्ट सेट करा.

  11. सोशल इंजिनिअरिंग (Social Engineering)

  • कसे फसवतात: लोकांचा विश्वास जिंकून माहिती काढून घेतली जाते.
  • परिणाम: ओळख चोरी आणि फसवणूक.
  • काळजी: कोणालाही वैयक्तिक माहिती देताना सावधगिरी बाळगा.

  12. क्रिप्टो फसवणूक (Cryptocurrency Scams)

  • कसे फसवतात: बनावट क्रिप्टो योजनांद्वारे फसवणूक केली जाते.
  • परिणाम: क्रिप्टोकरन्सीचे नुकसान.
  • काळजी: क्रिप्टो व्यवहारांमध्ये विश्वासू प्लॅटफॉर्मचा वापर करा.

  13. आयडेंटिटी थेफ्ट (Identity Theft)

  • कसे फसवतात: वैयक्तिक ओळख माहिती चोरी केली जाते.
  • परिणाम: आर्थिक नुकसान आणि फसवणूक.
  • काळजी: ओळख दस्तऐवज सुरक्षित ठेवा.

  14. व्हॉट्सअॅप फसवणूक (WhatsApp Scams)

  • कसे फसवतात: बनावट संदेश पाठवून फसवणूक केली जाते.
  • परिणाम: फसवणूक होऊन पैसे गमावले जातात.
  • काळजी: अविश्वसनीय संदेशांवर विश्वास ठेवू नका.

  15. एसएमएस फिशिंग (SMS Phishing)

  • कसे फसवतात: बनावट एसएमएस संदेशाद्वारे फसवणूक केली जाते.
  • परिणाम: आर्थिक नुकसान.
  • काळजी: अनोळखी एसएमएस संदेशांवर क्लिक करू नका.

  16. ऑनलाइन गुंतवणूक फसवणूक (Online Investment Scams)

  • कसे फसवतात: बनावट गुंतवणूक योजना दाखवून पैसे उकळणे.
  • परिणाम: गुंतवणुकीचे नुकसान.
  • काळजी: गुंतवणूक करण्यापूर्वी सखोल संशोधन करा.

  17. ऑनलाइन डेटिंग फसवणूक (Romance Scams)

  • कसे फसवतात: ऑनलाइन प्रेमाचे नाटक करून पैसे उकळणे.
  • परिणाम: आर्थिक आणि भावनिक नुकसान.
  • काळजी: अनोळखी व्यक्तींवर ऑनलाइन लगेच विश्वास ठेवू नका.

  18. क्लाऊड कंप्युटिंग फसवणूक (Cloud Computing Attacks)

• कसे फसवतात: क्लाऊड सर्व्हिसेसवर हल्ला करून डेटा चोरी.
• परिणाम: संवेदनशील माहिती चोरी.
• काळजी: क्लाऊड डेटा सुरक्षेसाठी मजबूत पासवर्ड आणि एन्क्रिप्शन वापरा.

  19. क्रिप्टो एटीएम घोटाळे (Crypto ATM Scams)

  • कसे फसवतात: खोट्या क्रिप्टो एटीएमचा वापर करून पैसे चोरी.
  • परिणाम: आर्थिक नुकसान.
  • काळजी: फक्त अधिकृत क्रिप्टो एटीएमचा वापर करा.

  20. पिक्सेल ट्रॅकिंग (Pixel Tracking)

  • कसे फसवतात: ईमेलमधील अदृश्य पिक्सेल्स वापरून वैयक्तिक माहिती गोळा केली जाते.
  • परिणाम: गोपनीयता भंग.
  • काळजी: सुरक्षित ईमेल प्लॅटफॉर्म वापरा.

  21. फेक क्राउडफंडिंग (Fake Crowdfunding)

  • कसे फसवतात: बनावट सामाजिक कारण दाखवून पैसे उकळणे.
  • परिणाम: पैसे गमावले जातात.
  • काळजी: फंडिंग साइट्सची सत्यता तपासा.

  22. हेल्थकेअर डेटा हॅक (Healthcare Data Breaches)

  • कसे फसवतात: वैद्यकीयमाझा उत्तर अपूर्ण झाला आहे. येथे पुढील 10 प्रकार आणि त्यांचे परिणाम व काळजी घेण्याचे उपाय आहेत:

  21. फेक क्राउडफंडिंग (Fake Crowdfunding)

  • कसे फसवतात: बनावट सामाजिक कारण दाखवून किंवा आपत्तींचा गैरफायदा घेत लोकांकडून पैसे गोळा करतात.
  • परिणाम: निधी गोळा होतो, परंतु तो योग्य ठिकाणी पोहोचत नाही, ज्यामुळे लोक आर्थिक नुकसान करतात.
  • काळजी: केवळ विश्वासार्ह आणि अधिकृत प्लॅटफॉर्मवरच देणग्या द्या. प्रत्येक प्रकल्पाची सत्यता पडताळून पाहा.

  22. हेल्थकेअर डेटा हॅक (Healthcare Data Breaches)

  • कसे फसवतात: वैद्यकीय डेटा चोरला जातो आणि नंतर हॅकर्स त्याचा वापर करून व्यक्तींवर फसवणूक करतात.
  • परिणाम: रुग्णांच्या गोपनीय वैद्यकीय नोंदी लीक होतात, ज्याचा गैरवापर होऊ शकतो.
  • काळजी: क्लिनिक्स आणि हॉस्पिटल्सने त्यांच्या डेटा स्टोरेजसाठी उच्चस्तरीय एन्क्रिप्शन आणि सुरक्षा उपायांचा वापर करणे आवश्यक आहे.

  23. स्टॉक मार्केट फसवणूक (Stock Market Manipulation)

  • कसे फसवतात: बनावट माहिती पसरवून किंवा अवैध ट्रेडिंग करणे.
  • परिणाम: सामान्य गुंतवणूकदार आर्थिक नुकसान सहन करतात.
  • काळजी: गुंतवणुकीच्या आधी विश्वासार्ह आर्थिक सल्ला घ्या आणि संशयास्पद हालचालींवर नजर ठेवा.

  24. डीपफेक बनावटगीरी (Deepfake Blackmail)

  • कसे फसवतात: डीपफेक तंत्रज्ञानाचा वापर करून व्यक्तीचे बनावट व्हिडिओ तयार करून ब्लॅकमेल करणे.
  • परिणाम: आर्थिक नुकसान, मानसिक त्रास आणि सामाजिक प्रतिष्ठेवर परिणाम.
  • काळजी: खोट्या व्हिडिओंवर लगेच विश्वास ठेवू नका आणि तातडीने कायदेशीर मदत घ्या.

  25. ऑनलाइन गेमिंग फसवणूक (Online Gaming Scams)

  • कसे फसवतात: बनावट गेमिंग प्लॅटफॉर्म किंवा इन-गेम खरेदीद्वारे फसवणूक.
  • परिणाम: गेमरला आर्थिक नुकसान होते आणि वैयक्तिक डेटा चोरी होतो.
  • काळजी: फक्त अधिकृत आणि विश्वासार्ह गेमिंग साइट्स आणि ऍप्सचा वापर करा.

  26. फेक रिव्ह्यू फसवणूक (Fake Review Scams)

• कसे फसवतात: बनावट उत्पादने किंवा सेवांवर फेक सकारात्मक समीक्षा करून लोकांना फसवले जाते.
• परिणाम: ग्राहकांना कमी दर्जाचे उत्पादन मिळू शकते किंवा ते फसवले जातात.
• काळजी: विविध स्रोतांकडून पुनरावलोकने वाचा आणि केवळ एका प्लॅटफॉर्मवर विसंबून राहू नका.      

• 27. एअरबीएनबी फसवणूक (Airbnb Scams)

  • कसे फसवतात: बनावट प्रोफाइल्सद्वारे बनावट घरे किंवा अपार्टमेंट भाड्याने देण्याची फसवणूक.
  • परिणाम: निवासाची रक्कम भरली जाते पण घर अस्तित्वात नसते.
  • काळजी: एअरबीएनबीवर केवळ सत्यापित आणि अधिकृत यजमानांकडून बुकिंग करा.

  28. फेक टेक सपोर्ट (Fake Tech Support Scams)

  • कसे फसवतात: बनावट टेक सपोर्ट कॉलद्वारे संगणकाची फसवणूक केली जाते.
  • परिणाम: आर्थिक नुकसान आणि वैयक्तिक माहिती चोरी.
  • काळजी: अनधिकृत कॉल्स किंवा संदेशांवर विश्वास ठेवू नका, योग्य ग्राहक सहाय्याशी संपर्क साधा.

  29. वॉलेट ऍप्स फसवणूक (Fake Wallet Apps)

  • कसे फसवतात: खोटे मोबाईल वॉलेट ऍप्स वापरून क्रिप्टोकरन्सी किंवा पैसे चोरी केले जातात.
  • परिणाम: वापरकर्त्यांना आर्थिक नुकसान होते.
  • काळजी: केवळ अधिकृत आणि प्रमाणित अॅप्स वापरा.

  30. ऑनलाइन सर्वे फसवणूक (Online Survey Scams)

  • कसे फसवतात: खोटे सर्वेक्षण तयार करून लोकांची वैयक्तिक आणि आर्थिक माहिती गोळा केली जाते.
  • परिणाम: माहिती चोरी आणि फसवणूक.
  • काळजी: फक्त विश्वसनीय आणि अधिकृत सर्व्हे प्लॅटफॉर्मवर आपली माहिती द्या.

  निष्कर्ष:

  सायबर फसवणुकीपासून बचाव करण्यासाठी सावधगिरी आणि योग्य सायबर सुरक्षा उपाय अत्यंत महत्त्वाचे आहेत. फसवणूक टाळण्यासाठी आपल्या ऑनलाइन व्यवहारांमध्ये सतर्क रहा, फसव्या ईमेल, संदेश किंवा वेबसाइट्सवर क्लिक करू नका, आणि फक्त विश्वासार्ह स्त्रोतांचा वापर करा.

जनहितार्थ ✍️सुनिल राठोड, मुरूम.