◆प्रयोगाचे नाव: दोन मटेरियल्सचे घर्षण मोजणे◆

 ◆प्रयोगाचे नाव: दोन मटेरियल्सचे घर्षण मोजणे◆

◆उद्दीष्ट:  दोन भिन्न मटेरियल्समध्ये घर्षणाचे प्रमाण मोजणे आणि त्यातील फरक समजून घेणे.

◆साहित्य:

1. दोन वेगवेगळ्या मटेरियल्सचे पृष्ठभाग (उदा. कापड, लाकूड, प्लास्टिक, रबर इ.)

2. वजन (लहान ब्लॉक किंवा वस्तू)

3. स्प्रिंग स्केल (वजन मोजण्यासाठी)

4. मोजमाप साधन (किंवा स्केल)

5. नोटबुक आणि पेन

◆प्रयोग पद्धत:

1. मटेरियल्सची तयारी:

   - दोन वेगवेगळी मटेरियल्स घ्या. उदाहरणार्थ, तुम्ही कापड आणि लाकूड किंवा प्लास्टिक आणि रबर वापरू शकता.

   - या मटेरियल्सचे पृष्ठभाग स्वच्छ ठेवा.

2. वजन ठेवा:

   - मटेरियलच्या पृष्ठभागावर लहान वजन (जसे की लहान ब्लॉक) ठेवा.

3. स्प्रिंग स्केल वापरा:

   - वजनाला स्प्रिंग स्केल लावून हळूहळू खेचा, आणि ब्लॉक मटेरियलच्या पृष्ठभागावर सरकतो तेव्हा स्केलवरील वाचन पाहा.

   - स्प्रिंग स्केलने घर्षणशक्ती मोजा. ब्लॉक सरकायला किती जोर लावावा लागतो हे लक्षात ठेवा.

4. दोन्ही मटेरियल्सचे घर्षण मोजा:

   - एकावेळी एक मटेरियल वापरा आणि त्याच पद्धतीने दुसऱ्या मटेरियलवरील ब्लॉक देखील सरकवा. दोन्ही मटेरियल्सवरील घर्षणशक्तीचा फरक नोटबुकमध्ये नोंदवा.

5. घर्षणाची तुलना:

   - दोन्ही मटेरियल्समध्ये घर्षणाचे मापन तुलना करा. कोणत्या मटेरियलवर जास्त घर्षण होते आणि कोणत्या मटेरियलवर कमी घर्षण होते हे शोधा.

◆अवलोकन:

- घर्षणशक्ती मटेरियलच्या पृष्ठभागाच्या स्वरूपावर अवलंबून असते. गुळगुळीत पृष्ठभागावर कमी घर्षण असते, तर खडबडीत पृष्ठभागावर जास्त घर्षण असते.

- उदाहरणार्थ, प्लास्टिक आणि लाकूड हे गुळगुळीत असल्यामुळे त्यांच्यात कमी घर्षण असते, तर रबर किंवा कापडावर घर्षण अधिक असते.

◆संकल्पना:

- घर्षण (Friction): घर्षण ही एक शक्ती आहे जी दोन वस्तू एकमेकांवर सरकताना त्यांना थांबवण्यासाठी किंवा हळू करण्यासाठी कार्य करते. ती नेहमीच वस्तूंच्या हालचालीच्या विरुद्ध दिशेला कार्य करते.

- जड ब्लॉक एका मटेरियलवर सरकवताना लागणारी ताकद म्हणजे घर्षणशक्तीचे प्रमाण होय.

◆निष्कर्ष:

दोन भिन्न मटेरियल्सच्या पृष्ठभागांवर घर्षणाचे मापन करून त्यातील फरक स्पष्ट होतो. खडबडीत आणि गुळगुळीत पृष्ठभागांवर घर्षणाचे प्रमाण वेगवेगळे असते. प्रयोगामुळे विद्यार्थ्यांना घर्षणशक्तीची कल्पना येते आणि कोणत्या मटेरियलमध्ये जास्त किंवा कमी घर्षण असते हे समजते.