#जॉन_डाल्टन याची 6 सप्टेंबर जयंती निमित्त रसायन शास्त्रज्ञाबाबत सखोल माहिती .

 

डाल्टन - प्रसिद्ध रसायनशास्त्रज्ञ, भौतिकशास्त्रज्ञ आणि मीटररोग तज्ञ

जन्म: 6 सप्टेंबर 1766 ईगल्सफील्ड, कंबरलँड, इंग्लंड येथे

मृत्यू: 27 जुलै, 1844 (वय 77) मँचेस्टर, इंग्लंडमध्ये

     डाल्टन यांचा जन्म क्वेकर कुटुंबात झाला. त्यांनी आपल्या वडिलांना, विणर आणि क्वाकर जॉन फ्लेचर यांच्याकडून शिकून घेतले जे एक खाजगी शाळेत शिकवले.

     आज आपण एका सर्वात महत्त्वाच्या वैज्ञानिकांच्या जीवनाची माहिती घेऊन आलो आहोत ज्याने विज्ञानाला आजचे असेच बनण्यास मदत केली. आम्ही याबद्दल बोलतो जॉन डाल्टन. 

       तो एक केमिस्ट-भौतिकशास्त्रज्ञ आणि हवामानशास्त्रज्ञ आहे ज्याने अणू सिद्धांताची आधुनिक रचना तयार केली. या माणसाला जास्त शिक्षण किंवा शिक्षण मिळाले नाही, परंतु सर्वकाही जाणून घेण्याच्या उत्सुकतेमुळे त्याचे प्रशिक्षण बरेच सुधारले.

        जॉन डाल्टन एक प्रसिद्ध इंग्रजी रसायनशास्त्रज्ञ, भौतिकशास्त्रज्ञ आणि हवामानशास्त्रज्ञ होते. त्यांचे सर्वात प्रसिद्ध योगदान त्याचे परमाणु सिद्धांत आणि रंग अंधत्व संशोधन होते. येथे डाल्टन आणि इतर मनोरंजक तथ्ये बद्दल जीवनचरित्र माहिती आहे.

     त्याच्या सुरुवातीच्या शास्त्रीय कार्यात वायूंचे व्यवहार केले गेले आणि त्याला एक दृश्य रोग होता, ज्याला कलर ब्लाइंडनेस असे म्हणतात त्याच्या नावाचा सन्मान म्हणून. हा आजार आहे ज्यामुळे आपणास दृश्यमान स्पेक्ट्रममधील काही रंग ओळखता येत नाहीत.

    एकदा त्याला वैज्ञानिक म्हणून मान्यता मिळाल्यानंतर त्यांनी अकादमीत एक भक्कम स्थान निर्माण केले. बरीच संशोधनानंतर त्यांनी आम्हाला बहुविध अनुपातांचा कायदा म्हणून ओळखले. हा कायदा आहे जो रासायनिक अभिक्रियामध्ये सामील असलेल्या घटकांचे वजन स्पष्ट करतो. तेथूनच त्यांनी पदार्थांच्या घटनेविषयी सिद्धांत स्थापित केला आणि त्याला बोलावण्यात आले डाल्टनचे अणू मॉडेल. हे वैज्ञानिक मॉडेल एकोणिसाव्या शतकात अस्तित्त्वात होते आणि रसायनशास्त्राच्या जगात त्यास मोठ्या प्रमाणात प्रगती करता आली.

वैज्ञानिक शोध आणि योगदान

    जॉन डाल्टन प्रत्यक्षात गणित आणि इंग्रजी व्याकरण यासह विविध प्रकारच्या फील्डमध्ये प्रकाशित झाले आहेत, परंतु त्यांच्या विज्ञानासाठी ते सर्वश्रेष्ठ ओळखले जातात.

• डाल्टनने दैनिक हवामान रेकॉर्ड ठेवले. त्यांनी वायुमंडलाच्या परिचलनातील हाडले सेल सिद्धांत शोधून काढले. त्याचा विश्वास होता की हवा हे 80% नायट्रोजन व 20% ऑक्सिजनचे होते, परंतु बहुतेक समवयस्कांपेक्षा वेगळे होते, ज्यांना वाटले की हवा ही आपली स्वतःची कंपाऊंड आहे.

• डाल्टन आणि त्याचा भाऊ दोघेही रंगहीन होते, परंतु रंगीत अंधत्व अधिकृतपणे चर्चा किंवा अभ्यास झालेले नव्हते. त्याने विचार केला की रंगाचा दृष्टीकोन डोळा द्रव आत एक मलिनतामुळे होऊ शकते. तो लाल-हिरव्या रंग अंधत्व एक आनुवंशिक घटक होते विश्वास होता. डिस्क्लोर्ड द्रवविषयीचे त्यांचे सिद्धांत पॅन करीत नसले तरीही रंगीतपणा अंधत्व म्हणून ओळखला गेला.

• जॉन डाल्टन यांनी गॅसच्या कायद्यांचे वर्णन करणारी एक पत्रिका लिहिली. अंशतः दाबांवर त्याचे नियम डाल्टनचे नियम म्हणून प्रसिद्ध झाले.
• डाल्टनने घटकांच्या अणूंच्या अणू वजनांचे परस्पर अणू वजनाचे पहिले सारणी प्रकाशित केली. टेबलमध्ये हायड्रोजनच्या तुलनेत वजन असलेल्या सहा घटक होत्या.
• डाल्टन यांचे परमाणु सिद्धांत त्याच्या सर्वात प्रसिद्ध काम असू शकतात. ते बहुसंख्य प्रमाणातील कायद्याचे कार्य कसे करतात हे समजून घेण्याचा प्रयत्न करीत होते. डाल्टनच्या आण्विक सिद्धांताचे प्रमुख मुद्दे आहेत.
• घटक हे लहान कणांपासून बनलेले असतात, ज्याला ते अणू म्हणतात.
• एका घटकावरील अणू म्हणजे त्या समानतेचे अणूचे समान आकार आणि वस्तुमान .
• वेगवेगळ्या घटकांचे अणू एकमेकांपासून भिन्न आकाराचे असतात.
• अणूंना पुढील उपविभाजन करता येत नाही आणि ते तयार किंवा नष्ट केले जाऊ शकत नाहीत.
• रासायनिक अभिक्रियांच्या दरम्यान अणूचे पुनर्रचना होते . ते एकमेकांकडून वेगळे केले जाऊ शकतात किंवा इतर अणूंनी एकत्र केले जाऊ शकतात.
• अणू साध्या पूर्ण संख्येच्या प्रमाणांमध्ये एकमेकांशी संयोजित करून रासायनिक संयुगे तयार करतात.
• अणूंचा "सर्वात साधेपणाचा नियम" प्रमाणेच एकत्रित केले आहे, जे म्हणते की जर अणूंचा फक्त एकाच गुणोत्तरमध्ये समावेश असेल तर तो बायनरी असावा.

     डाल्टनच्या आण्विक सिद्धांताचे काही मुद्दे चुकीचे मानले गेले आहेत. उदाहरणार्थ, अणू तयार करून फ्यूजन आणि फिसिशनचा वापर करून विभाजित केले जाऊ शकतात (जरी ही परमाण्व असते आणि डाल्टनची सिद्धांत रासायनिक प्रतिक्रिया म्हणून धरून आहे).

       थिअरीतील आणखी एक विचलन म्हणजे एका घटकावरील अणूंचा आइसोटोप एकमेकांकडून वेगळे असू शकतो (आइसोटोप डाल्टनच्या काळात अज्ञात होते). एकूणच, सिद्धांत अत्यंत शक्तिशाली होते. घटकांच्या अणूंचा संकल्प आजच्यापुरता असतो.

       1803 मध्ये त्याने विज्ञानातील त्याचे सर्वात मोठे योगदान काय असेल हे तयार करण्यास सुरुवात केली. आतापर्यंत असे नाही की त्याने कमी केले, परंतु यामुळेच त्याने अधिक प्रगती केली. जेव्हा नायट्रिक ऑक्साईडमध्ये ऑक्सिजन असते तेव्हाच्या अभ्यासाचा अभ्यास करताना तो प्रयोगशाळेत असताना हे सर्व त्याच्या एका दिवसात परत येते. यावेळीच त्याने शोधून काढले की प्रतिक्रियेला वेगळे प्रमाण असू शकते. कधीकधी ते 1: 1,7, इतर वेळा 1: 3,4 असू शकते. प्रमाणानुसार हा फरक त्याला चांगल्या प्रकारे समजू शकेल अशी गोष्ट नव्हती, परंतु धन्यवाद म्हणून तो सर्व डेटामधील संबंध पाहण्यास सक्षम झाला आणि एकाधिक प्रमाणातील कायदा काय आहे हे स्थापित करू शकला. हा कायदा म्हणतो की रासायनिक अभिक्रियामध्ये दोन घटकांचे वजन नेहमीच संपूर्ण संख्येच्या प्रमाणात एकमेकाशी जोडले जाते. या व्याख्येबद्दल धन्यवाद, त्याला अणू सिद्धांताची पहिली तत्त्वे समजण्यास सुरवात झाली.

        या संशोधनाचे निकाल खूप चांगले होते आणि त्याच वर्षी तोंडी सांगितलेले होते. अनेक वर्षांच्या लिखाणानंतर, 1808 मध्ये त्यांची सर्वात प्रसिद्ध काम पुस्तकात प्रकाशित झाली. पुस्तकाचे नाव होते रासायनिक तत्वज्ञानाची नवीन प्रणाली. या पुस्तकात आपण अणूंबद्दलचे सर्व मुख्य कल्पना आणि आपल्याला आज माहित असलेल्या घटकांच्या घटकाच्या सिद्धांताचे वेगवेगळे संकेत एकत्रित करू शकता. डाल्टन कायदा म्हणून. पुढील स्पष्टीकरणासाठी त्याने काही वैयक्तिक कण काढले जेणेकरून, उदाहरणाद्वारे लोकांना रासायनिक प्रतिक्रियांचे कार्य कसे करावे हे चांगले समजू शकेल.

     या सर्वा व्यतिरिक्त, तो अणूच्या वजनाची आणि चिन्हेची पहिली यादी प्रकाशित करू शकली जी आज नियतकालिक सारणीचा भाग आहे. आश्चर्याची बाब म्हणजे, संपूर्ण वैज्ञानिक समुदायाने डाल्टनच्या सिद्धांतास मान्यता दिली नाही. 1810 मध्ये पुस्तकाचा दुसरा भाग प्रकाशित झाला. या भागात त्याने अनुभवानुसार अभ्यासाविषयी नवीन पुरावे दिले. अशाप्रकारे तो सिद्धांत योग्य असल्याचे दर्शविण्यास सक्षम होता. वर्षांनंतर, 1827 मध्ये, त्यांच्या सिद्धांताचा तिसरा भाग प्रकाशात आला. डाल्टन यांनी स्वत: ला एक संशोधक म्हणून नव्हे तर शिक्षक म्हणून ओळखले. ते १1822२२ पासून रॉयल सोसायटीचे सदस्य असले आणि १ scientific२1825 मध्ये या वैज्ञानिक सोसायटीकडून पदक जिंकले असले तरी वर्ग आणि व्याख्याने देऊन आपले जीवन जगतात असे ते नेहमी म्हणाले.

      आयुष्यभर त्याने केलेले सर्व शोषण पाहता त्यांना १ in1833 मध्ये वार्षिक पेन्शन देण्यात आली. त्यांच्या आयुष्यातील शेवटची वर्षे सेवानिवृत्तीमध्ये आणि 27 जुलै 1844 रोजी हृदयविकाराच्या झटक्याने त्यांचे निधन झाले. डाल्टनच्या इच्छेनुसार, त्याच्या दृश्य रोगाचे कारण ओळखण्यासाठी शवविच्छेदन केले गेले. ब later्याच वर्षांनंतर ते रंग अंधत्व म्हणून ओळखले गेले. हे ज्ञात होते की हा रोग डोळ्यामध्ये अडचण नसून संवेदी शक्तीमध्ये काही कमतरतेमुळे उद्भवणारी समस्या आहे. सर्व पराक्रम आणि विज्ञानातील त्यांच्या योगदानाबद्दल धन्यवाद, त्यांना राजा सन्मानाने पुरण्यात आले 400.000 पेक्षा जास्त लोक उपस्थित असलेल्या भव्य अंत्यदर्शनास.

    आपण पाहू शकता की जॉन डाल्टन हे आणखी एक शास्त्रज्ञ होते जे आपल्या संशोधनाच्या कुतूहल आणि चिकाटीमुळे विज्ञान जगात प्रगती करण्यास व योगदान देण्यास व्यवस्थापित करतात. आपल्यास खरोखर काय आवडते आणि स्वतःचे जीवन त्याभोवती फिरते याविषयी आपले समर्पण करण्याचे महत्त्व याद्वारे आपल्याला काय शिकायला मिळते.

मनोरंजक जॉन डाल्टन तथ्ये

• डाल्टनचे एक विद्यार्थी जेम्स प्रेस्कॉट जौले, एक प्रसिद्ध भौतिकशास्त्रज्ञ होते.
• 1826 मध्ये डाल्टन यांना रॉयल पदक देण्यात आले.
• 1810 मध्ये सर हॅम्पी डेव्हीने वैयक्तिकरित्या जॉन डाल्टन यांना रॉयल सोसायटीला विनंती करण्यास सांगितले, परंतु डाल्टनने नकार दिला. तथापि, 1822 मध्ये, त्याला त्याच्या माहितीशिवाय एक उमेदवार म्हणून घोषित करण्यात आले आणि त्यात सामील झाला.
• डाल्टन लग्न केले नाही त्याला काही जवळचे मित्र होते, साधारणपणे एक शांत आणि विनम्र जीवन जगत होते.
• 1837 पासून त्याच्या मृत्यूपर्यंत डाल्टनला अनेक प्रकारचे स्ट्रोक सहन करावे लागले. त्याने 26 जुलै 1844 रोजी हवामानाचा मोजमाप रेकॉर्ड केल्याचे मानले त्या दिवसापासून तो मरण पावला. 27 तारखेला एक परिचराने त्याच्या बेडरुजवळ त्याला मृत घोषित केले.

संकलन श्री राठोड सुनिल नरसिंग